Dzisiaj wybrałem się na Zamek Królewski na Wawelu.
Tym razem zwiedziłem Skarbiec Królewski i Zbrojownię (
na zdjęciu stoję przed wejściem do nich). Ostatni raz byłem tam ponad 5 lat temu (w tej części zamku, bo ogólnie na Wawel zaglądam regularnie). Ekspozycja jest, jaka była, zmieniło się tylko to, ze teraz trzeba przechodzić przez kontrolną bramkę, pod czujnym okiem dwóch strażników. Niestety, wewnątrz nie wolno robić zdjęć.
Skarbiec jak Skarbiec, nie robi na mnie takiego wrażenia, jak Zbrojownia. Świetna kolekcja najróżniejszego typu broni, chociaż głównie z Niemiec, Włoch, Francji, Austrii i Turcji. W wymyślaniu najróżniejszych narzędzi do mordowania się nawzajem ludzie od najdawniejszych czasów wykazywali nadzwyczajną inwencję...
Niemniej - w Skarbcu szczególnie dokładnie przyjrzałem się
Szczerbcowi - który był koronacyjnym mieczem polskich królów. Wg informacji umieszczonych przy nim, Szczerbiec pochodzi najprawdopodobniej z Nadrenii, a wykonano go w XIII wieku. Po dokładnych oględzinach -
żadnych "szczerb" się na nim nie dopatrzyłem, bo i dlaczego miałyby tam być?
Co prawda, jak podaje np. Wikipedia: "
według legendy z Kroniki wielkopolskiej miecz został wyszczerbiony kiedy Bolesław Chrobry uderzył nim o Złotą Bramę wyjeżdżając z Kijowa w 1018.", ale, jak dodaje zaraz ww. encyklopedia: "
Podanie to nie posiada znamion prawdziwości, ponieważ Złota Brama w tym czasie jeszcze nie istniała." Ja dodam, że i Szczerbiec wtedy jeszcze nie istniał, skoro datuje się go na XIII w.
Skąd więc sama nazwa: "Szczerbiec"? W znalezionym w necie artykule z "Kuriera Galicyjskiego" spotkałem się z opinią, że: "
słowo szczerbiec oznacza nie tyle coś, co jest wyszczerbione, tylko coś, co samo szczerbi, tak jak kolec oznacza coś, co kłuje, bodziec - bo bodzie, pobudza, rylec - bo ryje bruzdy w jakimś materiale, mamy szczerbiec - bo wyszczerbia."
Jak powstał Szczerbiec, kto, kiedy i gdzie go wykonał? Nie mamy żadnych pewnych informacji. W niedawno wydanej (2008 r.) książce "
Meandry kultury, czyli galimatias nie tylko krakowski" jej autor,
Michał Rożek - historyk sztuki i autor licznych publikacji poświęconych głównie sztuce i historii Krakowa, pisze m.in.: "
Hebrajsko - łaciński tekst na jelcu Szczerbca to kabalistyczne zaklęcie. Kabała jako nauka żydowska ukształtowała się w pełni pomiędzy końcem XII a schyłkiem XIII wieku. Jej twórcami byli hiszpańscy Żydzi, a powstanie Szczerbca – co godne uwagi – datuje się na okres szczególnej aktywności żydowskich mistyków. Autor inskrypcji na jelcu Szczerbca musiał interesować się kabalistycznymi naukami, znał przy tym język hebrajski. (...) Można przyjąć – oczywiście hipotetycznie – że polski miecz koronacyjny powstał w Wielkopolsce po połowie XIII wieku i był pierwotnie własnością księcia Bolesława Pobożnego. Został on wykonany na zlecenie Żydów – jako szczególne votum za przywilej kaliski (1264) – stanowiąc insygnium - amulet, o czym informuje cytowana hebrajsko - łacińska inskrypcja."
Podobne informacje podają też inne źródła.
Zainteresowanym Wawelem polecam także notkę: "Czakram, czyli Tajemnica Wawelu".
