Mario Vargas Llosa: Marzenie Celta

Świetnie napisana biografia Rogera Casementa (1864-1916), irlandzkiego patrioty walczącego o niepodległość Irlandii, a wcześniej - dyplomaty w służbie Imperium Brytyjskiego, który wsławił się ujawnieniem okrucieństw stosowanych przez kolonizatorów w Wolnym Państwie Kongo oraz przestępstw wobec lokalnej ludności dokonanych w Peru przez koncern Peruvian Amazon Company.

Casement uważał, że wyzwolenie Irlandii może nastąpić tylko na drodze walki zbrojnej, pod warunkiem że akcja powstańców zostanie skoordynowana z działaniami wojsk niemieckich, które zaatakują irlandzkie porty obsadzone przez brytyjska marynarkę. W przypadku klęski powstania Roger Casement twierdził, że oddali to sprawę niepodległości Irlandii o kolejne 50 lat. Jak wiemy, tak się nie stało, chociaż Powstanie Wielkanocne szybko zakończyło się klęską i rozstrzelaniem jego przywódców, ale jednocześnie przyczyniło się do ogromnego wzrostu nastrojów patriotycznych i poruszenia wśród Irlandczyków na całym świecie, a w konsekwencji wybuchu 3 lata później wojny o niepodległość, tym razem zakończonej sukcesem /chociaż, jak twierdzą niektórzy, dość połowicznym/.

Roger Casement został złapany i stracony przez Anglików podczas jego nieudanej misji dostarczenia dla irlandzkich powstańców pochodzącej z Niemiec broni. Wcześniej, na terenie Niemiec, próbował sformować Brygadę Irlandzką rekrutującą się z Irlandczyków którzy znaleźli się w niemieckich obozach jenieckich jako żołnierze brytyjscy walczący dla Imperium. Brygada Irlandzka miała walczyć "u boku, lecz nie pod rozkazami" Niemiec i miała być użyta wyłącznie do walk o wyzwolenie Irlandii. Próba sformowania takiej brygady również zakończyła się fiaskiem, z 2 tysięcy irlandzkich jeńców do brygady wstąpiło ledwie 50-ciu, i zostali natychmiast przez swoich towarzyszy okrzyknięci zdrajcami.

Ciało Casementa zostało pochowane na przywięziennym cmentarzu w Londynie. Dopiero w 1965 roku jego szczątki udało się sprowadzić do Irlandii. W ciągu 5 dni hołd przy wystawionej trumnie oddało pół miliona Irlandczyków, w pogrzebie uczestniczyło 30 tysięcy osób w obecności prezydenta Irlandii Éamona de Valera, jednego z przywódców Powstania Wielkanocnego i dawnego towarzysza Casementa.

Ale zanim Roger Casement bez reszty poświęcił się walce o niepodległość swojej ojczyzny - był znanym brytyjskim dyplomatą. W 1903 roku w swoim raporcie ujawnił ludobójstwo stosowane przez belgijskich kolonizatorów w Kongo. Później, w 1911 roku, napisał podobny raport na temat praktyk stosowanych przez pracowników brytyjskiej firmy Peruvian Amazon Company, która w Peru zajmowała się pozyskiwaniem kauczuku, dokonując przy tym tortur i morderstw lokalnej ludności na masową skalę.

Roger Casement został stracony m.in. dlatego, że na jaw wyszły jego dzienniki, w których szczegółowo opisywał swoje homoseksualne praktyki. Brytyjczycy wykorzystali je żeby skompromitować człowieka, któremu kilka lat wcześniej sami nadali szlachecki tytuł "sir". Przed egzekucją Casement oficjalnie wrócił na łono Kościoła Katolickiego.